Son iki Yıllık Süreçte Türkiye Dış Politikasında Çok Zikzak Çizildi

01 Haziran 2004

2023- ABD’nin Irak’ı işgal etmesinin üstünden bir seneden fazla zaman geçti fakat Irak’ta bahsedilen “özgürlük” ve “istikrar” henüz sağlanabilmiş değil. Size göre ABD Irak’ı işgal ederken neyi öngörüyordu ve neyle karşılaştı?

M. Aydın- Amerika’nın Irak’a girirken bir hesap hatası yaptığı görülüyor. Bu hesap hatasında büyük ölçüde, şu andaki Savunma Bakanı Rumsfeld’in hatalı öngörülerinin, bir takım yanlış istihbarat bilgilerinin ve özelikle Irak dışında yaşayan Irak’lı muhalifler tarafından yapılan yanlış yönlendirmelerin olduğu anlaşılıyor. ABD’nin hesabı şuydu; Irak’a çok küçük bir güçle girilecek, büyük bir orduya gerek yok, Saddam orduları hızla geri çekilecek veya teslim olacak, Irak halkı da Saddam’dan kurtulmanın sevinci ile Amerikan ordusunu ve yönetimini bağrına basacak... Buna çok inandıkları anlaşılıyor, çünkü gönderdikleri asker sayısı ordunun istediği kadar değildi. Böyle bir operasyonun gerçekleşmesi için 500 bin civarında asker gerekli olduğu söylenirken, 200-250 bin civarında asker gitti Irak’a. Gerçi operasyonunu askerî safhası çok hızlı geçti ve biliyorsunuz üç haftada savaş bitti, Saddam Hüseyin’in devrilmesi kesinleşti. Fakat anlaşılan o ki, ondan sonrası için bir plân yapılmamıştı. ABD, Irak’ın petrolünden elde edilen gelirleri, Iraklılar’la işbirliği hâlinde, Irak’ın yeniden kurulması için kullanacaktı. Fakat Irak halkı Amerikalılar’ın tahmin ettiği ve beklediği oranda işbirliği yapmadı. Önce Sünnîler’den başlayan ardından daha da yaygınlaşarak Şiiler’in büyük bir kısmını da kapsayan bir direniş başladı. Bu Amerikalılar’ın önceden hesaplamadıkları ve hazır olmadıkları bir şeydi. Çünkü Amerikan ordusu savaş kazanmaya ve karşı tarafı yok etmeye hazırlıklı bir ordu, barışı kurmaya hazırlıklı bir ordu değil. Barışı kurmak için eğitilmiş değiller, bunun için doktrinleri yok; zaten bu beklentiyle de Irak’a girmemişlerdi. O yüzden savaşa kazanmakta başarılı oldular, Saddam’ı göndermekte başarılı oldular ama barışı kurmakta ve Irak’ı yeniden kurmakta bugüne kadar henüz başarılı oldukları söylenemez.

(2023 Aylık Dergi, Sayı 38, Haziran 2004, s. 21-28)